Małpia ospa nie jest nowym schorzeniem – jej przypadki były stwierdzane już wcześniej. Jednak w ostatnich miesiącach pojawiły się doniesienia o zwiększonej ilości zakażeń na terenie Europy. Choć nie wiadomo czy wirus małpiej ospy przyniesie podobny scenariusz jak COVID-19, to w tej sytuacji sytuacja wygląda optymistyczniej. Okazuje się, że tekowirymat może zostać wykorzystany jako skuteczny lek do przeciwdziałania następstwom tej choroby.

Małpia ospa – przyczyny i objawy

 

Wirus małpiej ospy jest patogenem zbliżonym do ospy prawdziwej czy też jej zwierzęcej odmiany, którą nazywa się krowianką. Nietrudno domyślić się, że głównym nosicielem choroby są małpy. Choroba zaliczana jest do grona zoonoz – oznacza to, że schorzenie jest przenoszone z żywych lub martwych małp na człowieka np. poprzez bezpośredni kontakt ze skórą zwierzęcia, płyny ustrojowe lub krew. Natomiast wrotami zakażenia w ludzkim organizmie są m.in. błony śluzowe, płyny ustrojowe czy otwarte rany.

Niestety nie tylko zwierzęta stanowią źródło zakażenia małpim wirusem Orthopoxvirus. Osoby zainfekowane patogenem, u których występują objawy, mogą zarażać inne osoby. Transmisja wirusa przeważnie następuje wskutek bezpośredniego kontaktu z chorym (np. stosunek seksualny lub jego rzeczami osobistymi (np. ubrania, pościel, akcesoria do higieny i pielęgnacji). Znacznie rzadziej choroba rozprzestrzenia się poprzez drogę kropelkową.

Symptomy infekcji wirusem małpiej ospy są bardzo podobne do ospy prawdziwej. Charakterystycznym objawem jest oczywiście wysypka, która początkowo ma postać niewielkich plam przeradzających się w pęcherze wypełnione surowiczym płynem. Choroba jednak rozpoczyna się od objawów rzekomogrypowych m.in. gorączki, bólu mięśniowo-stawowego, dreszczy. Wirus rozwija się od 5 do 14 dni, a sama choroba utrzymuje się u zakażonego nawet do 5 tygodni od momentu pojawienia się pierwszych objawów. Schorzeniu przypisuje się samoograniczający charakter – niemniej jednak do momentu odpadnięcia strupów człowiek stanowi aktywne źródło zakażenia dla innych osób.

Tekowirymat – lek na różne odmiany ospy

 

Tekowirymat jest lekiem przeciwwirusowym, który stosuje się w przypadku krowianki i ospy prawdziwej. Jak wspomniano, znajduje też zastosowanie w leczeniu wirusowi małpiej ospy. Mechanizm działania tekowirymatu polega na inhibicji białka wirusowego VP37. Wskutek zahamowania aktywności proteiny VP37 i ograniczenia jej zdolności do interakcji z białkami komórkowymi (TIP47 i GTPazą Rab5). Dzięki temu tekowirymat zapobiega powstawaniu nowych i funkcjonalnych wirionów, co powoduje ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania się wirusa pomiędzy komórkami zainfekowanego gospodarza i ograniczenie możliwości zakażenia na odległość. Stan osób zakażonych wirusem małpiej ospy może ulec szybkiej poprawie – poprawa wyników badania może nastąpić nawet po 48 godzinach od momentu podania leku.

Warto też zaznaczyć, że tekowirymat wykazuje znacznie większą skuteczność w przeciwdziałaniu ospie aniżeli inne leki przeciwwirusowe – cydofowir i bryncydofowir.

Farmakoterapia przy użyciu tekowirymatu trwa 14 dni. Dawka leku jest dostosowana do masy ciała chorego:

• 13 – 25 kg – 400 mg dziennie (2 x 200 mg)
• 25 – 40 kg – 800 mg dziennie (2 x 400 mg)
• ponad 40 kg – 1200 mg dziennie (2 x 600 mg)

Leczenie tekowirymatem powinno być przeprowadzane ostrożnie w przypadku osób stosujących inne środki farmakologiczne. Tekowirymat wchodzi bowiem w interakcje z innymi produktami leczniczymi m.in. antydepresantami, lekami immunosupresyjnymi, opioidowymi analgetykami czy inhibitorami pompy protonowej.

 

Bibliografia:

1. Adler H., et al. „Clinical features and management of human monkeypox: a retrospective observational study in the UK.” Lancet Infectious Disease 2022, 22: 1153-1162.
2. Frenois-Veyrat G., et al. „Tecovirimat is highly efficient on the Monkeypox virus lineage responsible for the international 2022 outbreak.” bioRxiv 2022
3. Harris E. „Global Monkeypox Outbreaks Spur Drug Research for the Neglected Disease.” JAMA. 2022, 328(3): 231-233.
4. Rizk JG., et al. „Prevention and Treatment of Monkeypox.” Drugs 2022, 82: 957-963.
5. https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2022/20220106154165/anx_154165_pl.pdf