Wirusy stanowią cząstki zakaźne, które funkcjonują na granicy związków chemicznych i istot żywych. Są one zdolne do atakowania komórek zwierzęcych, bakteryjnych, roślinnych oraz grzybowych. Zakażenia wirusami są bardzo powszechne. Występują na całym świecie. W odpowiedzi na patogen powstały szczepionki. Czy to sposób radzenia sobie z chorobami wirusowymi?

Odporność nabyta dzięki szczepieniom stanowi wyraźną ochronę zarówno dla osoby zaszczepionej jak i dla nieszczepionych.

Szczepionka – co to takiego?

 

Szczepionka to produkt leczniczy, który wywołać ma u pacjenta odporność poszczepienną. Jej zadaniem jest wytworzenie przeciwciał skierowanych na konkretny drobnoustrój. Odporność taka utrzymywać się może latami, a nawet przez całe życie. Parametr ten zależny jest od rodzaju szczepionki, a także samej choroby. Powodzenie ochronnego działania szczepionki zależy od zdolności indukcji komórek pamięci B i/lub T, a także przeciwciał neutralizujących.

Obecnie wyróżnia się szczepionki tzw. żywe, zabite oraz toksoidy. W szczepionce żywej wykorzystywane są wirusy zdolne do ograniczonej replikacji w komórkach gospodarza, który nie jest zdolny do wywołania choroby (np. szczepionka przeciwko różyczce, odrze czy ospie wietrznej). Zabite, zawierają wirusa, który pod wpływem czynników denaturacyjnych utracił właściwości infekcyjne, ale posiada cechy antygenowe (np. szczepionka WZW typu A, polio, wścieklizna). Toksoidy zaś stanowią połączenie antygenu i środka adsorbującego (błonica, tężec).

Bardzo znanym typem szczepionki obecnie, stała się szczepionka mRNA. Stanowi ona zamknięty w kapsułce fragment kwasu rybonukleinowego mRNA. Po dostaniu się do komórki gospodarza pobudza odpowiedź immunologiczną, zarówno humoralną jak i komórkową.

 

Szczepionka a choroby wirusowe

 

Obecnie infekcje wirusowe stanowią bardzo zróżnicowaną i szeroką grupę chorobową. Już samo przeziębienie wywoływać może około 200 różnych wirusów. Antybiotyki nie są odpowiednią formą terapii, gdyż nie działają przeciwwirusowo. Podczas infekcji można wspomagać organizm lekami immunostymulującymi, można też zabezpieczać się szczepieniami ochronnymi.

Szczepienia indukują układ immunologiczny pacjenta przeciwko określonemu patogenowi. Organizm jest motywowany do wytworzenia silnej, swoistej odpowiedzi immunologicznej, która zdolna będzie do eliminacji wirusa i ochrony przed objawami klinicznymi.

Żadna szczepionka nie chroni przed zakażeniem, nie ma także 100% skuteczności, może powodować działania niepożądane. Są to najczęściej zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia, ból, obrzęk czy też podwyższona temperatura. Zważając jednak na to, iż zakażenia są jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie, a dzięki nim corocznie zapobiega się śmierci dużej części społeczeństwa (szacuje się, że dzięki szczepieniu na ospę wietrzną uratowano około 5 mln ludzi) jest to bardzo skuteczna forma walki z wirusami.

Źródła:
[1] https://vaccination-info.eu/pl/informacje-o-szczepionkach/jak-dzialaja-szczepionki
[2] https://ktomalek.pl/szczepionki/k-1842/1
[3] Janiec W., Kompendium Farmakologii, 2021, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
[4] Choroby wirusowe człowieka – rodzaje zakażeń, profilaktyka i leczenie, ZPE gov
[5] https://www.gov.pl/web/psse-zamosc/na-czym-polega-innowacyjnosc-zastosowania-mrna-w-szczepionkach-przeciw-covid-20