Czy wiesz, dlaczego kleszcze budzą nasze obawy?

Czy wiesz, że kleszcze mogą przenosić wirusa, który wywołuje zapalenie mózgu? Naukowcy właśnie po raz pierwszy odkryli tego groźnego wirusa w kleszczach w Belgii! To przełomowe odkrycie potwierdza, że na tę chorobę można zachorować lokalnie, bez wyjeżdżania do innych krajów. Czy to powinno nas niepokoić?

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu (w skrócie TBEV) to najczęstsza choroba wirusowa przenoszona przez kleszcze w Europie i Azji. Te małe pajęczaki są nie tylko przewoźnikami, ale też „domami” dla wirusa. W rozprzestrzenianiu choroby pomagają również małe zwierzęta, jak myszy czy wiewiórki. Człowiek najczęściej zaraża się przez ukąszenie kleszcza, ale zdarza się też, że choroba rozwija się po wypiciu niepasteryzowanego mleka. Co ciekawe, większość zakażonych osób nie ma żadnych objawów! Gdy jednak się pojawią, początkowo przypominają zwykłą grypę – gorączka, bóle mięśni i zmęczenie. U niektórych choroba rozwija się dalej, prowadząc do zapalenia opon mózgowych i mózgu, co niestety może skutkować długotrwałymi problemami zdrowotnym.

Wyobraź sobie, że idziesz na spokojny spacer po lesie, a kilka dni później zaczynasz czuć się jak podczas silnej grypy. Czy pomyślałbyś, że to może być skutek ukąszenia przez kleszcza? Problem kleszczowego zapalenia mózgu narasta w Europie – obszary występowania choroby stale się powiększają. Niedawno wirusa wykryto nawet w Wielkiej Brytanii i Holandii, a teraz również w Belgii. Na ryzyko zakażenia wpływa wiele czynników – od naszych zachowań, przez warunki klimatyczne, aż po obecność dzikich zwierząt, które są „domem” dla kleszczy. Chociaż w Belgii podejrzewano obecność wirusa od ponad dekady i w 2020 roku wykryto trzy przypadki choroby u ludzi, dopiero teraz udało się znaleźć wirusa bezpośrednio w kleszczach.

Jak zabezpieczyć się przed zagrożeniem wirusowym?

Naukowcy postanowili zbadać miejsce, gdzie jedna z osób została ukąszona w 2020 roku. Zebrali 350 kleszczy Ixodes ricinus w belgijskim lesie i ku swojemu zaskoczeniu odkryli wirusa zarówno u młodych, jak i dorosłych osobników. Najbardziej intrygujące jest to, że belgijski szczep wirusa jest najbardziej podobny do szczepu z… Finlandii! Naukowcy podejrzewają, że ptaki migrujące mogły przenosić zakażone kleszcze na tak duże odległości. Fakt, że wirusa znaleziono w miejscu ukąszenia pacjenta sprzed 4 lat, sugeruje, że krąży on w tym obszarze od dłuższego czasu i zadomowił się tam na dobre.

Co to wszystko oznacza dla nas? Lekarze powinni brać pod uwagę kleszczowe zapalenie mózgu podczas diagnozowania pacjentów, zwłaszcza tych z niedawnym ukąszeniem kleszcza lub zapaleniem mózgu o nieznanej przyczynie. W Belgii szczepienie przeciwko temu wirusowi zaleca się obecnie tylko osobom podróżującym do krajów wysokiego ryzyka, ale nie ogółowi populacji. Jednak ze względu na to, że łagodne zakażenia często pozostają niewykryte, rzeczywista liczba przypadków może być wyższa niż oficjalne statystyki. Dlatego tak ważne jest zwiększanie świadomości tej choroby – zarówno wśród pracowników służby zdrowia, jak i nas wszystkich. Czy po spacerze w lesie sprawdzasz swoje ciało pod kątem kleszczy? To prosty nawyk, który może uchronić przed wieloma chorobami przenoszonymi przez te pajęczaki, w tym przed kleszczowym zapaleniem mózgu.

Podsumowanie

Naukowcy dokonali pierwszego odkrycia wirusa kleszczowego zapalenia mózgu (TBEV) w kleszczach w Belgii, co potwierdza możliwość lokalnego zarażenia się tą chorobą. TBEV jest najczęstszą chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze w Europie i Azji, a do zakażenia dochodzi głównie przez ukąszenie kleszcza lub spożycie niepasteryzowanego mleka. Choroba może przebiegać bezobjawowo lub manifestować się początkowo objawami grypopodobnymi, w niektórych przypadkach prowadząc do zapalenia opon mózgowych i mózgu. Belgijski szczep wirusa wykazuje największe podobieństwo do szczepu fińskiego, co sugeruje możliwy udział ptaków migrujących w jego rozprzestrzenianiu. Odkrycie to podkreśla znaczenie zwiększania świadomości na temat choroby oraz potrzebę uwzględniania TBEV w diagnostyce pacjentów z objawami neurologicznymi i historią ukąszenia przez kleszcza.