Varicella-zoster jest patogenem wywołującym popularną chorobę wirusową – ospę wietrzną. Warto jednak wiedzieć, że wirus ten może stanowić przyczynę rozwoju innego schorzenia, które określa się mianem półpaśca. Jakie są objawy tej choroby? Jakie leki należy wykorzystać, aby przeciwdziałać występującej infekcji?

Jak dochodzi do rozwoju półpaśca?

Pojawienie się półpaśca stanowi następstwo przebytej ospy wietrznej. Wirus Varicella-zoster pozostając w ludzkim organizmie przechodzi do utajonej postaci. Patogen pozostający w stanie uśpienia w obrębie nerwów czaszkowych i rdzenia kregowego wyczekuje dogodnego momentu, aby ulec ponownej aktywacji. Gdy naturalna odporność gospodarza spada (np. wskutek stosowania leków immunosupresyjnych, przebycia poważnej infekcji w podeszłym wieku), wirus zostaje reaktywowany, co w konsekwencji prowadzi do zachorowania na półpasiec.

Jakie są objawy półpaśca?

Obraz kliniczny pacjentów cierpiących na półpasiec jest podobny do infekcji ospą wietrzną. Oznacza to, że głównym objawem są widoczne zmiany dermalne o charakterze wysypki. Jednak przed jej pojawieniem przez kilka dni utrzymują się symptomy zwiastujące jej rozwój. Mowa tu o takich niedogodnościach jak:

• piekący i pulsujący ból skóry,
• parestezje – mrowienie i drętwienie określonych części ciała,
• nadwrażliwość i dolegliwości bólowe spowodowane przez dotyk (tzw. przeczulica).

Chorym doskwierają też inne dolegliwości, które są znane z infekcji wirusowych np. gorączka, osłabienie, obniżony nastrój, mniej lub bardziej nasilony ból głowy.
Wysypka w przypadku półpaśca początkowo przyjmuje postać rumienia, który występuje w formie plamek. Z czasem ulega on przemianie w grudki, które następnie transformują się do pęcherzyków zawierających przeźroczysty płyn o żółtym kolorze. Charakterystyczną cechą półpaśca jest to, że wysypka przeważnie układa się wzdłuż międzyżebrzy po jednej stronie ciała. Zmiany skórne przeważnie mijają po około 2 tygodniach – gdy pęcherzyki znikną, to w obrębie miejsca objętego chorobą mogą utrzymywać się dolegliwości bólowe.

Półpasiec – jakie leki stosować?

Podstawą farmakoterapii jest stosowanie preparatów o działaniu przeciwwirusowym. Najskuteczniejszym wyborem okazuje się acyklowir, który podaje się pacjentowi w formie działającej systemowo (np. tabletki). Acyklowir to lek powodujący zahamowanie procesu replikacji wirusa Varicella-zoster, co łagodzi i skraca czas przebiegu infekcji. Leczenie acyklowirem może mieć także charakter miejscowy. Miejscowa aplikacja jest przeważnie rekomendowana pacjentom, u których chorobotwórczy wirus przedostał się do nerwu trójdzielnego zaopatrującego narząd wzroku (np. spojówkę).
Oprócz leczenia przyczynowego zaleca się także objawową farmakoterapię, która ma polepszyć komfort życia pacjenta i przeciwdziałać występującym niedogodnościom. Do zwalczenia dolegliwości bólowych należy wykorzystać środki analgetyczne. Moc terapeutyczna leków jest uzależniona od intensywności doznań bólowych – w przypadku łagodnych przeważnie wystarczą niesteroidowe leki przeciwzapalne dostępne bez recepty (np. ibuprofen), przy ciężkich dolegliwościach mogą być potrzebne silniejsze środki (np. nimesulid, tramadol).

Równie istotną kwestią jest regularna higiena skóry objętej zmianami chorobowymi. W tym celu zalecane jest wykorzystanie środków dezynfekujących (np. oktenidyny). Niezalecane jest użycie środków o działaniu wysuszającym (np. tlenek cynku), gdyż może to potęgować nadkażenia bakteryjne.

Bibliografia:

1. Bujnowska-Fedak MM., Węgierek P. „Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego.” Forum Medycyny Rodzinnej 2018, 12(3): 103-114.
2. Andrei G., Snoeck R. „Advances in the treatment of varicella-zoster virus infections.” Advances in Pharmacology 2013, 67: 107-168.
3. https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=44
4. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/95912,jak-wyleczyc-polpasiec