Walka z chorobami wirusowymi nie zawsze musi bazować na wielodniowej farmakoterapii. W niektórych przypadkach warto zdecydować się na wykonanie szczepionki, która gwarantuje organizmowi optymalną ochronę przed szkodliwym patogenem. Czy w przypadku infekcji HPV szczepienie jest skuteczniejszym rozwiązaniem niż leki?
HPV – co to za wirus i jakie są jego skutki?
Human Papillomavirus, częściej nazywany po prostu HPV, jest ludzkim wirusem brodawczaka, który występuje w aż 150 różnych typach. Najbardziej niebezpiecznej dla człowieka są typ 16 i 18, co jest uwarunkowane ich onkogennym charakterem. Infekcja tymi wirusami w większości przypadków wyzwala zmiany przedrakowe lub samego raka szyjki macicy – drugi najczęstszy nowotwór u kobiet. Oprócz tego HPV stanowi czynnik inicjujący procesy nowotworowe pochwy, sromu i obszaru ustno-gardłowego. Niemniej jednak brodawczak może być także przyczyną poważnych problemów u mężczyzn m.in. raka jamy ustnej, przełyku, prącia i odbytu. Mężczyźni są znacznie częściej nosicielami wirusa HPV.
Infekcja ludzkim brodawczakiem może też doprowadzić do łagodnych zmian skórnych. Do zakażenia HPV dochodzi głównie na drodze kontaktów seksualnych – w grupie podwyższonego ryzyka znajdują się nastolatkowie oraz osoby zarażone wirusem HIV.
Szczepienie przeciwko HPV – czy rzeczywiście jest skuteczne?
Szczepionki stosowanie do przeciwdziałania zakażeniom HPV zawierają wirusopodobne cząstki, które po wprowadzeniu do organizmu wywołują odpowiedź ze strony układu odpornościowego. Aktualnie dostępne są trzy typy szczepionek przeciwko HPV – 2-walentne, 4-walentne i 9-walentne. Szczepienia chronią człowieka przed onkogennymi typami 16 i 18, a także minimalizują ryzyko występowania zmian o charakterze nowotworowym. Szczepionki są rekomendowane jednakowo dla kobiet i mężczyzn. Szczególnie znaczenie ma wykonywanie szczepień u mężczyzn, którzy znacznie częściej są nosicielami wirusa HPV i przez to mogą zarażać kobiety.
Czy szczepienia przeciwko HPV są bezpieczne?
Dane z Australii wydają się jednoznacznie potwierdzać bezpieczeństwo związane z podawaniem szczepionek. W ciągu 11 lat szczepień przeciwko HPV zaaplikowano ponad 9 milionów dawek, a zgłoszono nieco ponad 4500 niepożądanych odczynów poszczepiennych. Najczęściej zgłaszanymi skutkami ubocznymi były świąd, miejscowe zaczerwienienie, mniej lub bardziej nasilony obrzęk oraz ból w obszarze iniekcji, ból i zawroty głowy. W niektórych przypadkach nastąpiły omdlenia, które nie miały nic wspólnego z samą szczepionką, a wynikały ze stresu i lęku przed wykonaniem zastrzyku.
Szczepionki są niewskazane dla dzieci poniżej 9 roku życia, kobiet w ciąży i osób uczulonych na składniki zawarte w preparacie.
Jak wygląda schemat szczepienia przeciwko HPV?
Najczęściej szczepienia są wykonywane u dzieci między 9 a 14 rokiem życia. Początkowo przyjmuje się dwie dawki szczepionki HPV-2, przy czym druga dawka jest podawana po co najmniej 5 miesiącach od pierwszej. W podobnym schemacie wykonuje się szczepienie z HPV-4 i HPV-9. W przypadku starszych dzieci, czyli po 15 roku życia, szczepionka HPV-2 jest przyjmowana w trzech dawkach (odstępy 0, 1 i 6 miesięcy) – podobnie jak szczepionki HPV-4 i HPV-9 (jednak w odstępach 0, 2 i 6 miesięcy).
Szczepionki przeciwko HPV dostępne w aptekach występują pod nazwami Gardasil i Cervarix. Oba preparaty są dostępne wyłącznie na receptę. Choć program szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego jest powszechny w Europie, to jednak w Polsce wciąż należy czekać na wdrożenie takich działań w praktykę.
Bibliografia:
- Phillips A., et al. „Adverse events following HPV vaccination: 11 years of surveillance in Australia.” Vaccine 2020, 38(38): 6038-6046.
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/
- https://forumpediatrii.pl/artykul/szczepienia-przeciw-hpv-dzieci-i-mlodziezy-najskuteczniejsza-profilaktyka-raka-szyjki-macicy
