Dlaczego grypa ciągle zmienia swoje oblicze?

Wirus grypy to prawdziwy mistrz przebieranek. Co roku zmienia swój „strój”, przez co nasze szczepionki przestają go rozpoznawać. To dlatego musimy szczepić się co sezon. Naukowcy od lat szukają lepszego rozwiązania – szczepionki, która chroniłaby nas przez dłuższy czas i przed różnymi odmianami wirusa.

Ostatnio badacze opracowali nową szczepionkę o nazwie Epigraph, która może być prawdziwym przełomem w walce z grypą. Jest ona ukierunkowana na wirus grypy typu H1, który krąży zarówno wśród ludzi, jak i świń. To ważne, ponieważ świnie mogą być swego rodzaju „kotłem”, w którym różne wirusy grypy mieszają się i tworzą nowe, potencjalnie niebezpieczne odmiany. Wirus grypy typu H1 regularnie zakaża znaczną część populacji ludzkiej i powoduje tysiące zgonów każdego roku. Szczepionka Epigraph działa inaczej niż tradycyjne szczepionki – zamiast skupiać się na całym wirusie, naukowcy skoncentrowali się na jego małych częściach zwanych epitopami, czyli „znacznikach”, które nasz układ odpornościowy rozpoznaje jako obce.

Czy nowa szczepionka Epigraph to przełom w walce z grypą?

Wyniki badań przeprowadzonych na myszach i świniach są naprawdę obiecujące. Zwierzęta zaszczepione nową szczepionką były chronione przed różnymi szczepami wirusa grypy. „Nasze badania wykazały, że szczepionka Epigraph wywołuje silniejszą i szerszą odpowiedź immunologiczną niż obecne szczepionki” – piszą autorzy badania. Co ciekawe, świnie zaszczepione Epigraph wytwarzały przeciwciała, które rozpoznawały nie tylko wirusy grypy występujące u świń, ale także u ludzi i ptaków! To naprawdę wyjątkowe osiągnięcie w porównaniu do tradycyjnych szczepionek, które działają tylko na konkretne szczepy wirusa.

Szczepionka Epigraph wykazuje też znacznie dłuższy czas działania. W przeprowadzonym teście długoterminowym naukowcy obserwowali świnie przez 6 miesięcy i odkryli, że ochrona zapewniana przez Epigraph utrzymywała się przez cały ten czas. Dla porównania, tradycyjne szczepionki przestawały działać już po 1-2 miesiącach. Świnie zaszczepione nową szczepionką miały też łagodniejsze objawy choroby po zarażeniu i wydalały mniej wirusa przez nos, co oznacza, że z mniejszym prawdopodobieństwem zarażały inne osobniki. Jest to szczególnie ważne w kontekście zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby.

Jakie znaczenie mają te badania dla ludzi?

Co to wszystko oznacza dla nas, ludzi? Choć badania przeprowadzono głównie na świniach, wyniki są obiecujące także dla ludzi. Jeśli podobna szczepionka zostałaby opracowana dla ludzi, moglibyśmy potencjalnie otrzymać ochronę przed wieloma odmianami wirusa grypy i to na dłuższy czas – może nawet na kilka lat zamiast jednego sezonu. Byłaby to ogromna zmiana w porównaniu do obecnej sytuacji, gdzie musimy szczepić się co roku z powodu zmian w wirusie. Ponadto, szczepienie świń tą nową szczepionką mogłoby zmniejszyć ryzyko powstania nowych, niebezpiecznych odmian wirusa grypy, które mogłyby przeskoczyć na ludzi i wywołać pandemię, podobną do świńskiej grypy z 2009 roku.

„Nasze wyniki wskazują, że Epigraph może być skutecznym narzędziem w walce z wirusem grypy, zarówno u świń, jak i potencjalnie u ludzi” – podsumowują badacze. Jest jeszcze za wcześnie, aby powiedzieć, kiedy taka szczepionka mogłaby być dostępna dla ludzi, ale badania te otwierają ekscytujące możliwości dla przyszłości szczepionek przeciw grypie. Wyobraźmy sobie świat, w którym zamiast corocznego szczepienia przeciw grypie, wystarczyłoby zaszczepić się raz na kilka lat, otrzymując przy tym ochronę przed wieloma odmianami wirusa. Taka rewolucja w szczepieniach przeciw grypie mogłaby znacząco poprawić nasze zdrowie publiczne i zmniejszyć obciążenie systemów opieki zdrowotnej na całym świecie.

Podsumowanie

Naukowcy opracowali nową szczepionkę Epigraph, ukierunkowaną na wirus grypy typu H1, występujący zarówno u ludzi, jak i świń. W przeciwieństwie do tradycyjnych szczepionek, koncentruje się ona na epitopach wirusa, wywołując silniejszą i szerszą odpowiedź immunologiczną. Badania na zwierzętach wykazały skuteczność szczepionki przez 6 miesięcy, w porównaniu do 1-2 miesięcy w przypadku konwencjonalnych szczepionek. Zaszczepione osobniki wykazywały łagodniejsze objawy choroby i mniejszą zakaźność. Epigraph może potencjalnie zapewnić długotrwałą ochronę przed różnymi szczepami wirusa grypy u ludzi, eliminując konieczność corocznych szczepień i zmniejszając ryzyko powstania nowych, niebezpiecznych odmian wirusa.